2021-22 Διάστημα

Τα μυστικά του σύμπαντος

σύμπαν
Κείμενο: Αργυρώ Π.
Το σύμπαν και οι πλανήτες αποτελούν ένα σημαντικό θέμα όχι μόνο για τους αστρονόμους, τους φυσικούς, τους αστροφυσικούς και τους κοσμολόγους αλλά και για τους φιλοσόφους και τους θεολόγους. Μπορεί να είναι όμως ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα και για εσένα ή οποιονδήποτε άλλον άνθρωπο. Έχουν γραφτεί χιλιάδες βιβλία και άρθρα σχετικά με το σύμπαν. Ένα ακόμη κείμενο για το σύμπαν είναι κι αυτό το άρθρο. Σε περίπτωση που σε ενδιαφέρει λοιπόν το παραπάνω θέμα μπορείς να το διαβάσεις.

– Τι είναι το σύμπαν;
Το σύμπαν είναι μία αφάνταστα τεράστια έκταση που περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους, τις πόλεις αλλά και όλους τους πλανήτες, τα άστρα, τους αστεροειδείς, τους κομήτες, τα άλλα ουράνια σώματα και όλο τον χώρο ανάμεσά τους. Όχι ότι αυτός ο χώρος δεν είναι κενός. Δεν υπάρχει αέρας στο ανοιχτό διάστημα, όμως υπάρχουν πολλά και διάφορα αέρια, σκόνη και μικροσκοπικά σωματίδια ύλης.


– Τι θερμοκρασία έχει το διάστημα;
Η θερμοκρασία δεν είναι ίδια στο σύμπαν. Αν μετρούσαμε κοντά στα άστρα, θα κυμαινόταν από εκατοντάδες χιλιάδες ως αρκετά εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου. Σε άλλα σημεία, εξαρτάται από το αν είμαστε κάτω από το φως ενός ουράνιου σώματος ή στη σκιά του. Στο αχανές διάστημα μακριά από κάθε πηγή φωτός, η θερμοκρασία πέφτει ως και στους -273°C.

– Γιατί η Σελήνη είναι άσπρη;
Η Σελήνη είναι φεγγάρι, δεν είναι άστρο, για αυτό και δεν εκπέμπει δικό του φως, είναι δηλαδή ετερόφωτο σώμα. Η επιφάνεια του φεγγαριού είναι γκρίζα. Τη νύχτα αυτό που βλέπουμε είναι το φως του ήλιου που πέφτει πάνω του, κάνοντας το φεγγάρι να φαίνεται άσπρο κόντρα στο μαύρο φόντο του διαστήματος.

– Έχουν και άλλοι πλανήτες φεγγάρια;
Φυσικά. Ο Ερμής και η Αφροδίτη δεν έχουν, αλλά άλλοι πλανήτες έχουν αρκετά φεγγάρια. Ο Άρης έχει δύο, ο Δίας και ο Κρόνος έχουν ο καθένας πάνω από 50, Ουρανός 27 και ο Ποσειδώνας 13!

– Γιατί ο Ήλιος είναι κίτρινος;
Όλα τα αστέρια εκπέμπουν φως. Ο ήλιος είναι το κοντινότερο σε μας άστρο και για αυτό το φως του είναι το πιο δυνατό που βλέπουμε. Αυτό κάνει τον ήλιο να φαίνεται σαν μία τεράστια κίτρινη μπάλα. Τα αστέρια λάμπουν εξαιτίας της υψηλής τους θερμοκρασίας, που προκαλείται από χημικές αντιδράσεις στον πυρήνα τους. Η θερμοκρασία στον πυρήνα του ήλιου φτάνει στους δεκαπέντε εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου.

– Πόσα αστέρια υπάρχουν στον ουρανό;
Αν κοιτάξουμε στον ουρανό μπορούμε να διακρίνουμε χιλιάδες αστέρια, όταν ο καιρός είναι καλός. Με το τηλεσκόπιο όμως μπορούμε να διακρίνουμε εκατομμύρια. Στην πραγματικότητα οι επιστήμονες υπολογίζουν πως υπάρχουν 500 δισεκατομμύρια αστέρια μόνο στο γαλαξία μας (και υπάρχουν δισεκατομμύρια γαλαξίες).

– Πόσοι πλανήτες γυρίζουν γύρω από τον Ήλιο;
Στη σειρά Ερμής, Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας, συνολικά οκτώ πλανήτες (αν θέλετε να θυμάστε τη σειρά των πλανητών, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο: Το αλεξίσφαιρο γιλέκο των πλανητών). Και άλλα σώματα περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο, όπως αστεροειδείς, μετεωροειδείς ή κομήτες. Και μην ξεχνάμε τα πάνω από 160 φεγγάρια που συνοδεύουν συνεχώς διάφορους πλανήτες.

– Γιατί κάποιοι πλανήτες έχουν δακτύλιους;
Όχι, μόνο ο Κρόνος αλλά και ο Δίας, ο Ουρανός και Ποσειδώνας έχουν μία πανέμορφη διακόσμηση: τους δακτυλίους. Δημιουργούνται από θραύσματα από τα φεγγάρια του πλανήτη ή άλλα κομμάτια βράχων παγού ή σκόνης που διασχίζουν το διάστημα. Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι γιατί κάποιοι πλανήτες έχουν δακτυλίους και άλλοι όχι, αλλά γεγονός παραμένει ότι κανένας πλανήτης κοντά στον ήλιο δεν έχει δακτύλιους. Άρα η θερμοκρασία, η σύσταση κάθε πλανήτη, το μέγεθος και η βαρύτητά του μάλλον παίζουν ρόλο.

– Από τι αποτελούνται οι πλανήτες;
Ο Δίας, ο Κρόνος, Ο ουρανός και Ποσειδώνας αποτελούνται κυρίως από αέρια, για αυτό λέγονται “γίγαντες αερίων”. Άλλοι πλανήτες μοιάζουν με τη Γη: οι  λεγόμενοι γήινοι πλανήτες. Είναι κυρίως βραχώδεις και περιλαμβάνουν τον Ερμή, την Αφροδίτη τη Γη και τον Άρη. Οι πιο μακρινοί από τον Ήλιο πλανήτες έχουν μεγάλες ποσότητες πάγου, για αυτό και ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας αποκαλούνται κάποιες φορές και γίγαντες πάγου.

Ευχαριστούμε πολύ που αφιερώσατε χρόνο για να διαβάσετε αυτό το άρθρο και ελπίζουμε να μάθατε κάτι για το σύμπαν που δεν γνωρίζατε.